Ochrona bioróżnorodności

Za obszary chronione GAZ-SYSTEM uznaje:

• parki narodowe,
• rezerwaty przyrody,
• parki krajobrazowe,
• obszary chronionego krajobrazu,
• obszary Natura 2000,
• pomniki przyrody,
• stanowiska dokumentacyjne,
• użytki ekologiczne,
• zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.

Dane zaprezentowane powyżej przedstawiają łączną liczbę chronionych gatunków roślin i zwierząt stwierdzonych w lokalizacjach zawartych w poniższym zestawieniu.

Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu zlokalizowany jest na terenie Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Natura 2000 Wolin i Uznam (rodzaj ochrony – dyrektywa siedliskowa). Wielkość obszaru działalności przed rozbudową wynosi około 48 ha. Na terenie terminalu prowadzona jest działalność przemysłowa i biurowa.

Rozbudowa Terminalu odbywa się pod stałym nadzorem przyrodniczym. W wyniku prac zrealizowanych przez Spółkę, zaobserwowano kilka istotnych zmian w lokalnej bioróżnorodności:

• lokalne ograniczenie przemieszczania się zwierząt kręgowych przez stałe ogrodzenie inwestycji,
• fragmentacja i zmiana zasięgu siedlisk przyrodniczych,
• ekspansja obcych gatunków roślin i zwierząt,
• wyparcie gatunków zwierząt związanych z lasem na rzecz gatunków preferujących synantropijny charakter siedlisk (przekształconych przez człowieka).

W zakresie realizacji inwestycji oddziaływaniu podlegają następujące siedliska chronione w ramach sieci Natura 2000 (wg Przewodnika metodycznego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska „Interpretation Manual of European Union Habitats”).

W wyniku prac związanych z rozbudową Terminalu niektóre gatunki ptaków przeniosły się na tereny sąsiednie, natomiast obszar inwestycji zasiedliły między innymi takie gatunki jak:  kopciuszek, pliszka siwa, jaskółka dymówka, oknówka, wrona siwa. Każda działalność związana z transportem morskim może prowadzić do rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych roślin i zwierząt niezgodnych z siedliskiem. Obecnie na terenie inwestycji występuje sałata tatarska (gatunek zawleczony z Azji bądź Ameryki Północnej) oraz małż Rangia cuneata (pochodzący z Zatoki Meksykańskie). Nie są to jednak gatunki wprowadzone w wyniku działalności Terminala. Nieodwracalnym skutkiem wybudowania stanowiska statkowego z infrastrukturą przesyłową na środowisko przyrodnicze jest zmiana linii brzegowej oraz bezpośrednie zniszczenie roślin na powierzchniach zajętych przez inwestycję.

Spółka w ramach działań naprawczych montuje i monitoruje skrzynki lęgowe dla nietoperzy, usuwa gatunki roślin inwazyjnych oraz tworzy specjalne obszary dla zagrożonych i chronionych roślin. W planach jest zakup gniazd dla jaskółek oraz koszy ochronnych dla sieweczek. W celu ochrony i rewitalizacji obszarów siedlisk GAZ-SYSTEM współpracuje z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska i Wolińskim Parkiem Narodowym. Wszystkie działania naprawcze wynikające z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz wynikające z ustawy o ochronie przyrody są na bieżąco monitorowane i raportowane. Po zakończeniu prac inwestycyjnych związanych z rozbudową Terminala nastąpi powolna stabilizacja obszaru (w ciągu około 5 lat po zakończeniu prac). Zaczną powstawać nowe biotopy, z czasem coraz stabilniejsze i zasiedlane przez nowe gatunki fauny związanej z siedliskami o charakterze antropogenicznym. Istotnym działaniem będzie przeprowadzenie prac wspomagających naturalną regenerację siedlisk (zgodnie z Planem Działań Ochronnych) oraz usunięcie gatunków roślin niezgodnych z siedliskiem.

Zgodnie z wydanymi decyzjami środowiskowymi, GAZ-SYSTEM jest zobowiązany do przywrócenia zmian środowiskowych wynikających z budowy i eksploatacji gazociągu Baltic Pipe. Ponadto, firma jest zobowiązana do monitorowania wpływu swojej działalności na środowisko przez cały okres eksploatacji. W 2023 roku przeprowadzono szereg działań mających na celu spełnienie tych wymogów. Między innymi zrealizowano badania topografii dna morskiego, inspekcje podwodnym pojazdem ROV (Remotely Operated Vehicle) oraz analizę osadów w strefie duńskiej. Wyniki badań łąk trawy morskiej w Danii wykazały poprawę stanu i obecności w całym obszarze badań w porównaniu z rokiem 2022 (z wyjątkiem bezpośredniego obszaru układania gazociągu Baltic Pipe). Przewiduje się, że po pięciu latach od zakończenia budowy, gazociąg w szczególności na wodach szwedzkich częściowo zagłębi się w dno morskie i nie będzie wywierał istotnego wpływu na topografię lub siedliska dna morskiego.

W 2023 roku przeprowadzono również pierwszą inspekcję wizualną dna morskiego w okolicy Niechorza. Kontrola wykazała, że warunki morfologiczne dna morskiego nie uległy znaczącym zmianom. Natomiast na obszarze lądowym, badania potwierdziły obecność i rozprzestrzenianie się gatunku inwazyjnego jakim jest czeremcha amerykańska. Firma podjęła działania w celu eliminacji tego gatunku. Róża pomarszczona, inny gatunek inwazyjny zidentyfikowany na badanym obszarze, nie stanowi obecnie istotnego zagrożenia. Zidentyfikowane rośliny jako obce i inwazyjne, takie jak przymiotno kanadyjskie i psianka czarna, są roślinami jedno- lub dwuletnimi, a regularne ich usuwanie uniemożliwi ich rozprzestrzenianie się w siedliskach przyrodniczych.

Obszar planowanej inwestycji, zarówno morski jak i lądowy charakteryzuje się głównie piaskami średnioziarnistymi i drobnoziarnistymi. Nie występują tam udokumentowane złoża surowców mineralnych ani miejsca wydobycia kopalin. Inwestycja będzie przebiegać przez fragment obszaru perspektywicznego występowania bursztynu XI – Zatoka Gdańska o łącznej powierzchni 47,3 km².

Prace na morzu związane z budową nabrzeża postojowo-cumowniczego i prace pogłębiarskie przewidują przekształcenia powierzchni dna morskiego. W toku przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko (raport ooś) wykazano, że przy zastosowaniu środków minimalizujących (w zakresie hałasu podmorskiego, ale także przemieszczenia zawiesiny) oddziaływanie będzie niewielkie. W przypadku części lądowej główne oddziaływania fazy budowy gazociągów polegają na wycince drzew, rozjeżdżaniu gleby w granicach planowanych placów budowlanych, a także emisja hałasu i pyłów w związku z ruchem samochodów i maszyn budowlanych. Odziaływanie w fazie budowy na szatę roślinną oceniono jako umiarkowane. W przypadku gazociągów, które będą przebiegać przez obszary chronione, kluczowe będzie zastosowanie technologii bezwykopowych, takich jak przeciski czy przewierty. Pełne informacje dotyczące wpływu inwestycji na środowisko znajdują się w „Raporcie o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn.: Realizacja Terminala FSRU wraz z gazociągiem podmorskim w obrębie akwenu Portu w Gdańsku” (tutaj).

GAZ-SYSTEM stara się wykorzystywać technologie przyjazne dla środowiska naturalnego. Metody bezwykopowe umożliwiają bezinwazyjne przejście gazociągiem pod rzekami, torami kolejowymi, drogami – bez konieczności wstrzymywania ruchu podczas prac. Taka nowoczesna technologia jest ekonomiczna i bezpieczna dla istniejącej w sąsiedztwie infrastruktury lokalnej. W latach 2016 – 2023 GAZ-SYSTEM wykonał kilkaset przekroczeń podziemnych na łączną długość ponad 102 kilometrów, z korzyścią dla przyrody i lokalnych mieszkańców.

W ramach przebudowy gazociągu Goleniów – Police Spółka w 2023 roku wykonała najdłuższy w Polsce przewiert sterowany pod obszarem Rezerwatu Olszanka, który wyniósł ponad 2 kilometry i osiągnął głębokość ponad 40  metrów. Przewiert został przeprowadzony z użyciem metody HDD (ang. Horizontal Directional Drilling) w technologii Intersect. Metoda polega na jednoczesnym wwiercaniu się sterowanych głowic drążących w grunt w dwóch miejscach – od strony wlotu i wylotu przewiertu. Dzięki temu możliwe jest wykonanie przewiertu o znacznie większej długości niż w przypadku standardowego, jednokierunkowego wiercenia. Powstaje w ten sposób wąski tunel, w którym następnie umieszczana jest rura. Dzięki realizacji przewiertu technologią bezwykopową unikatowe tereny torfowe Rezerwatu Olszanka oraz siedlisko orła Bielika pozostały w nienaruszonym stanie.